شک در شرطیتشک در شرطیت، تردید در شرط بودنِ چیزی برای مامورٌ به است. ۱ - مجرای شک در شرطیتشک در شرطیت، از مصادیق اقل و اکثر ارتباطی، و در جایی است که در شرط بودن چیزی برای مامورٌ به تردید شود؛ یعنی شک وجود دارد که آیا مامورٌ به مشروط به شرطی است یا نه؛ برای مثال، حاجی روز عید قربان باید حیوانی را به عنوان قربانی ذبح کند، اما در این که قربانی باید سن خاصی داشته باشد یا نه، تردید وجود دارد؛ یا این که مکلف شک دارد مامورٌ به «مطلق رقبه» است یا «رقبه مؤمنه»؛ یا شک دارد طهارت لباس برای نماز شرطیت دارد یا نه. ۲ - نظریات درباره شک در شرطیتدرباره شک در شرطیت، نظریات مختلفی وجود دارد؛ بعضی درباره شرط مشکوک، برائت شرعی و عقلی جاری کرده‌اند؛ برخی فقط برائت شرعی جاری نموده و گروهی نیز به احتیاط معتقد شده‌اند. ۳ - نکتهفرق میان جزء و شرط در آن است که امر متعلق به کل، به تعداد اجزا منحل شده و به تک تک اجزا تعلق می‌گیرد، اما در شرط این چنین نیست؛ یعنی امر به مشروط، امر به نفس شرط نیست؛ به بیان دیگر، جزء داخل در ماهیت کل است، اما شرط داخل در ماهیت مشروط نیست و تنها تقید به شرط داخل در ماهیت مشروط است. [۱]
مشکینی، علی، تحریر المعالم، ص۲۰۰.
[۳]
فاضل لنکرانی، محمد، کفایة الاصول، ج۵، ص۸۶.
[۵]
ایروانی، باقر، الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ج۳، ص۴۵۵.
[۶]
ایروانی، باقر، الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ج۳، ص۴۵۶.
[۷]
ایروانی، باقر، الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی، ج۳، ص۴۲۷.
[۸]
فیض، علیرضا، مبادی فقه و اصول، ص۱۷۴.
[۹]
خمینی، مصطفی، تحریرات فی الاصول، ج۳، ص۴۱۸.
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوين توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، برگرفته از مقاله «شک در شرطیت». |